فردا کابینه دولت سیزدهم معرفی خواهد شد تا امروز در رسانه ها از روح الله احمدزاده کرمانی، عزت الله ضرغامی محسن منصوری، رامین مهمانپرست و دشتی اردکانی به عنوان نامزدهای تصدی وزارت گردشگری نام برده شده است، هرچند هنوز مشخص نیست در نهایت رئیسی به چه کسی اعتماد می کند و سکان اداره وزارت خانه را به دستش می دهد.
گردشگری یکی از مهمترین زمینه‌های کاری دولت سیزدهم خواهد بود. انتخاب وزیر گردشگری از سوی رییس دولت از آن جهت مهم است که این صنعت با رشد خود میتواند کل جامعه را از عواید اقتصادی این رشد بهره‌مند کند. همچنین توسعه گردشگری میتواند سهم بسزایی در ایجاد اشتغال برای جامعه و کاهش آمار بیکاران داشته باشد. گردشگری وجه فرهنگی پررنگی هم دارد و میتواند در تبادل فرهنگ‌ها نقش مهمی داشته باشد. چون سفر به معنای مواجه شدن با فرهنگی دیگر است و حفظ میراث تاریخی برای هر سرزمینی بیانگر ریشه های هویتی است . آنچه کارشناسان و فعالان گردشگری ، میراث فرهنگی و صنایع دستی میخواهند توسعه هر سه حوزه در وزارتخانه نوپاست که میراث دولت دوازدهم برای دولت خواهد بود.
فردا کابینه دولت سیزدهم معرفی خواهد شد تا امروز در رسانه ها از روح الله احمدزاده کرمانی، محسن منصوری، حرمت الله رفیعی و مجید شایسته به عنوان نامزدهای تصدی وزارت گردشگری نام برده شده است، هرچند هنوز مشخص نیست در نهایت رئیسی به چه کسی اعتماد می کند و سکان اداره وزارت خانه را به دستش می دهد.
در همین قدم نخست چالش اول وزیر گردشگری: خسارت ۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلاری گردشگری ایران از کرونا خواهد بود در ایران نیز از ۳۰ بهمن ۱۳۹۸ که نخستین ابتلا به کرونا به صورت رسمی اعلام شد، صنعت گردشگری و همه ی زنجیره ی آن (گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی) از جمله اولین گروه هایی بودند که با خسارت روبرو شدند.
وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با ارزیابی حداقلی خسارت کرونایی را «۳۲ هزار میلیارد تومان» اعلام کرده رکود به بیکاری۴۴ هزار نفر انجامیده است. براین اساس بیش از ۲۸ هزار میلیارد تومان زیان مالی فقط به مراکز اقامتی وارد شده و بیش از ۲۱ هزار نفر تنها در این بخش بیکار شده‌اند. دفاتر خدمات مسافرتی نیز با بیش از هزار میلیارد تومان خسارت و بیش از ۶هزار نفر بیکار، دومین گروه زیان‌دیده در صنعت گردشگری ایران از کرونا هستند. به عبارت ساده تر با دلار ۲۳هزار تومان حداقل ۱ میلیارد و ۳۹۱ میلیون دلار خسارت و این میراث ناخواسته از دولت دوازدهم است که به دولت سیزدهم و متولیان آن منتقل شد.
علی اصغر مونسان نخستین وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ۲۴ تیر ۱۳۹۸ در حالی که هنوز رئیس سازمان بود و ۶ماه پیش از همه گیری کرونا گفته بود: «امروز صنعت گردشگری جایگاه خوبی در اقتصاد کشور پیدا کرده و سال گذشته (۱۳۹۷) به گواه آمار بانک مرکزی ۱۱٫۸ میلیارد دلار سهم گردشگری از GDP کشور بوده و این یعنی ٣درصد از کل GDP کشور که هدف گذاری ما رساندن این رقم به ۶ درصد است. برای رسیدن به این هدف نیازمند ٣٠ میلیارد دلار سرمایه گذاری در این حوزه هستیم.»
حالا دومین وزیر گردشگری ایران که بر صندلی کابینه سیدابراهیم رئیسی می نشیند، علاوه بر تلاش برای بازگرداندن سهم ۳درصدی گردشگری از سرانه تولید ناخالص داخلی که از کرونا آسیب دیده، کارها و چالش های مهم دیگری دارد که باید همزمان دنبال کند. وزیر گردشگری کار سختی دارد اگر بخواهد با نگاه تمرکزگرا و سیاسی وزارت خانه را دنبال کند و کار راحت تری دارد اگر بخواهد با نگاه مشارکتی وزارت خانه را هدایت کند.
حال مجالی دست داد تا مروری کنیم بر بخشی از ردپاهای مونسان در وزارتخانه نوپای میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی کشور
علی اصغر مونسان متولد تهران است. وی در رشته مهندسی عمران از دانشگاه صنعتی شریف فارغ التحصیل شد .
علی اصغر مونسان پیشتر مدیرعامل سازمان فنی- مهندسی شهرداری تهران بوده و سپس به شرکت توسعه فضاهای فرهنگی تهران منتقل شد.
او پس از مدتی مسوولیت معاونت اموراجتماعی فرهنگی شهرداری تهران را برعهده گرفت. مدیر عامل سازمان مهندسی و عمران شهر تهران بر عهده داشت مهندس مونسان در سال ۱۳۹۱ مدیر نمونه شهرداری تهران انتخاب شد. مونسان با حکم وزیر ورزش دولت یازدهم به سمت در سال ۱۳۹۳ عضو هیئت مدیره باشگاه پرسپویس انتخاب شد.
۲۲ مرداد ماه ۱۳۹۶ طی حکمی از سوی حسن روحانی؛ علی‌اصغر مونسان به عنوان «معاون رییس جمهور و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری» منصوب شد.
علی اصغر مونسان در سن ۴۷ سالگی ، به ریاست سازمان میراث فرهنگی منصوب شد ، وی پیش از این عضو هیئت مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش بود.
یکی از شایعات درباره او فامیل بودنش با حسن روحانی است. پس از انتصاب مونسان به سمت ریاست منطقه آزاد کیش برخی او را خواهرزاده روحانی معرفی کردند. مونسان اما در سال ۹۲ در بیانیه ای انتصاب فامیلی با اعضای دولت تدبیر و امید را رد کرد
پس از آنکه سازمان به وزارتخانه تبدیل وضعیت پیدا کرد ، حسن روحانی رییس‌جمهور در مردادماه ۹۸ در حکمی علی اصغر مونسان را به سرپرستی وزارت تازه تاسیس میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی منصوب کرد.
شهریور ۱۳۹۸ سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بالاخره تبدیل به وزارتخانه شد. در این رابطه نظرات موافق و مخالف متعددی وجود داشت .
اغلب کارشناسان بر این باور بودند که اصلاح ساختار سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی یکی از ضروریات بود. از ۱۵ سال پیش که این سازمان تشکیل شد هشت بار نمایندگان مجلس طرحهای وزارتخانه شدن این سازمان را ارائه دادند اما به دلایلی تشکیل آن به تعویق افتاد. این طرح بالاخره در سالهای پایانی دولت دوازدهم به نتیجه رسید و به صورت قانونی وزارت میراث فرهنگی تشکیل شد.
مجلس به زحمت موضوع وزارتخانه شدن این سازمان را تصویب کرد اما دولت تمایلی برای ابلاغ کردن این موضوع نداشت. جالب اینجا بود که در تبلیغات ریاست جمهوری موضوع گردشگری به عنوان یکی از ابزارهای تبلیغاتی مورد استفاده قرار می‌گرفت و بر روی این تاکید میشد که میتواند ارزآوری و اشتغال‌زایی داشته باشد. اما وقتی مجلس، وزارتخانه شدن این سازمان را تصویب کرد دولت مخالفت خود را نشان داد.
با تمام حاشیه‌ها و صحبت‌های گوناگون، علی‌اصغر مونسان مهر ماه ۱۳۹۸با کسب ۱۶۳ رای موافق تبدیل به اولین وزیر گردشگری ایران شد. اما از فردی که به انتخاب نمایندگان ملت سکان سه حوزه مهم میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که با تمام مردم ایران در تمام نقاط کشور عجین است را در دست بگیرد، انتظارات گوناگونی می رفت که مهمترین آنها تخصص گرایی در این سه حوزه بسیار تخصصی است.
شهریور ۱۳۹۸ از زمان مطرح شدن نام او به عنوان گزینه اصلی دولت برای تصدی گری این وزارتخانه، حاشیه های زیادی ایجاد شد؛ مونسان از همان ابتدا برنامه‌های تبلیغاتی خود را از سالن‌های ساختمان مجلس آغاز کرد و درست یک روز پس از تشکیل وزارتخانه جدید با تمام معاونان خود به بهارستان رفت.
پس از آن اخبار مختلف از سرپرست وزارت میراث فرهنگی بر روی خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری قرار گرفت که بیشتر آنها جنبه حمایتی داشت. حتی مونسان در این فاصله به صدا و سیما رفت و در این رسانه تصویری نیز حضوری فعال داشت. دولت نیز از تمام توان خود برای جلب توجه نمایندگان مردم در خانه ملت استفاده کرد تا اولین وزیر گردشگری ایران، همان اولین گزینه پیشنهادی اش باشد.
از مهمترین انتظارات این حوزه توسعه گردشگری در راستای بهبود وضع اقتصادی کشور و استفاده از دیپلماسی گردشگری جهت بهبود وضعیت سیاسی ایران بود .
در حوزه میراث نیز بزرگترین دغدغه دوستداران میراث همواره حفظ و احیای میراث ملموس و ناملموس کشور بود که با انتصاب افراد متخصص و تخصیص بودجه این امر میتوانست تحقق پیدا کند .
در این بین خواسته بیشتر فعالان عرصه صنایع دستی اشتغال‌زایی و بازکردن درهای گمرگ برای صادرات مهم ترین تولیدات اصیل ایرانی بود که کرونا بساط همه این درخواستها را از هم برچید .
آنچه از دولت دوازدهم برای حوزه میراث فرهنگی و گردشگری به یادگار ماند وزارتخانه ای است که موجب شد ، سه حوزه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در دولت صاحب رای شود و جایگاه آن ارتقا یافته و به یکی از مهمترین وزارتخانه‌های کشور تبدیل شده است.
شوراهای مشورتی، شورای فنی، شورای ثبت و حریم میراث‌فرهنگی، شورای ثبت و حریم میراث‌طبیعی، هیات عالی قیمت‌گذاری اشیای منقول و کمیته تشخیص نفایس، در وزارتخانه با رهنمودها و کمک پیشکسوتان حوزه میراث‌فرهنگی میتواند از این پس روندی رو به رشد را طی کند .
دولت دوازدهم یکی از سخت‌ترین دوران مدیریت کشور را بعد از انقلاب پشت سر گذاشت. در این شرایط سخت و کمبود بودجه که بخش فرهنگ و هنر هم کمتر مورد توجه قرار گرفت ، حراست از میراث‌فرهنگی کار سختی بود ولی با قاطعیت میتوان گفت با تبدیل شدن سازمان به وزارتخانه ، جایگاه میراث‌فرهنگی در دولت دوزادهم به شدت ارتقا پیدا کرد.
تبدیل شدن سازمان به وزارتخانه و ارتقای جایگاه آن، یک اتفاق مهم بود ، با این اتفاق در دولت میراث فرهنگی دارای حق رای شد و این موضوع که میتوانست به ارتقای جایگاه ادارات کل در کشور کمک کند آنگونه که باید اعمال نشد .
با آنکه در حال حاضر ادارات ما به‌عنوان یکی از ارکان مهم در توسعه استان محسوب می‌شوند تغییر چندانی در این زمینه محسوس نشد .
توسعه نرم‌افزاری وزارتخانه، ابلاغ آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های مهم، همکاری با قوه قضاییه، چهار ثبت جهانی مهم از دیگر نکاتی بود که در وزارتخانه میراث فرهنگی رقم خورد و نمیتوان آنها را انکار کرد .
در هشت سال دولت قبل ۶ رئیس سازمان تغییر کردند و از آنجا که میراث به معنای انتقال تجربه است همواره ثبات مدیریت از مطالبات مهم بود که در بیشتر مراکز استانها و سازمان و وزارتخانه میراث فرهنگی مشهود بود .
براساس گفته های مونسان وزیر میراث فرهنگی کشور سهم ایران در بحث گردشگری به نُرم‌های جهانی تقریبا نزدیک شده و سهم ایران ۶٫۸ درصد از GDP به صورت مستقیم و غیرمستقیم است. همچنین افزایش سهم گردشکری کشور بسیار امیدوار کننده است و براساس این روند میتوان تا پایان برنامه یعنی سال ۲۰۲۵ به بیست و پنج میلیارد دلار در حوزه گردشگری برسیم که دور از دسترس نیست.
محور قرار دادن بخش گردشگری در برنامه‌های عمرانی کشور، تقویت اعتبارات برای ایجاد زیرساخت‌های گردشگری، تقویت اعتبارات برای حفظ و احیاء آثار تاریخی و حمایت از ایجاد بازارچه‌های صنایع دستی به منظور تکمیل زنجیره تولید و فروش میتواند در آینده نگاه فعالان سه حوزه به وزارتخانه را تغییر دهد .
با نگاهی به آمار وضعیت موزه ها در دولت دوازدهم در میابیم پیش از انقلاب ۴۰ موزه در کشور وجود داشت و طی ۳۵ سال پس از انقلاب این عدد به ۴۰۹ رسید. از سال ۹۲ تا آخر سال گذشته ۳۰۰ موزه راه اندازی شد که رشد ۵۴ درصدی در این عرصه اتفاق افتاده است.
حفاظت و مرمت ۳۶ هزار ۶۷۶ عدد شیء فرهنگی تاریخی منقول (۳۰۲۷ دولتی و ۴۶۴۹ خصوصی)، ورود ۱۷۸ هزار و ۶۲۷ قلم شیء فرهنگی تاریخی به موزه های زیر پوشش وزارت خانه از مبادی ورودی پژوهش های باستانی، خرید، استرداد، کشف اتفاقی، توقیفی و اهدا، استرداد حدود ۱۸ هزار قلم شیء، سامان دهی ۴۷۶ هزار و ۴۷۶ قلم از اموال منقول فرهنگی تاریخی موجود در موزه های زیر پوشش وزارت خانه، سامان دهی ۱۴۹ هزار و ۶۶ قلم از اموال منقول فرهنگی تاریخی مجموعه دارها در بخش خصوصی، صدور ۱۳۲ مجوز مجموعه داری، ثبت ۶۶۱ هزار و ۳۸۷ قلم از اموال منقول فرهنگی تاریخی در سامانه جام و برگزاری شش نمایشگاه خارجی، نظارت بر مطالعه، طراحی، اجرا، تجهیز و سامان دهی ۳۴۲ پروژه در سطح کشور، نظارت بر ایجاد ۱۹۰ موزه در سطح کشور و تکمیل و راه اندازی موزه منطقه ای خلیج فارس همچون اقدامات دیگر وزارتخانه میراث فرهنگی بود
ثبت راه‌آهن سراسری ایران و منظر فرهنگی “هورامان/اورامانات” به‌عنوان بیست و پنجمین و بیست و ششمین آثار ملموس ایران در فهرست میراث جهانی توسط مجمع کمیته میراث جهانی کمیسیون فرهنگی ملل متحد، یونسکو یکی از اتفاقات شاخص در دولت دوازدهم بود اما تا همیشه به سرانجام نرسیدن ثبت جهانی هگمتانه و کاروانسراهای همدان در حافظه و تاریخ میراث فرهنگی خواهد ماند .
سال ۲۰۱۸ نقطه عطفی در تاریخ میراث فرهنگی کشور در دولت دوازدهم به حساب می آید ، چرا که به واسطه آن ایران میزبانی رویدادهای جهانی گردشگری شد.
گرچه این رویداد یک اتفاق مهم بود اما به دلیل ماندن وعده ها روی کاغذ ، همچنان تحقق وعده ها در این رویدادهای جهانی عقیم ماند . وعده هایی همچون ، اعطای نمایندگی و ایجاد دفتری از سازمان جهانی گردشگری در ایران به عنوان نماینده آسیا و پس از آن ایجاد نمایندگی یونسکو در همدان که یکی پس از دیگری به تحقق نرسید و این بیانگر آن شد که هزینه میزبانی به نفع میزبان تمام نشد .
با نگاهی به نوع انعکاس موارد ، فعالان گردشگری از عملکرد وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در دوران کرونا انتقاد دارند ، سیاست وزارتخانه‌های امور خارجه و بهداشت را در محدود کردن ویزای ایران به چالش کشیدند و از رها کردن نیروهای متخصص گردشگری به حال خود گله کردند.
از چالشهای دیگر میتوان به کوچ بزرگ متخصصان گردشگری،
رها شدن خانه های تاریخی به دلیل نبود اعتبار
نبود بازار الکترونیک برای فعالان صنایع دستی
مسکوت ماندن برخی پرونده های جهانی
ناکام ماندن مصوبات برخی رویدادها که به میزبانی ایران در عرصه گردشگری برگزار شد
تغییر نکردن مدیران ناکارآمد
و توجه نکردن به برخی نقدهای رسانه پیرامون عملکرد میران میراثی در استانها
وام‌های حمایتی که به بدهکاری کلان گردشگری تبدیل شده،
دخالت‌های بخش دولتی در امور بخش خصوصی،
واگذاری مسؤولیت نمایشگاه‌های خارجی با دستور حاکمیتی،
ماجرای مقاومت بدنه وزارت خارجه با لغو ویزای ایران برای عمان
بی‌توجهی به بهبود روال فعالیتی در گردشگری
از جمله مباحث و دغدغه‌هایی است که فعالان سه حوزه میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری وقتی به فعالیت وزارتخانه گریز میزنند از آنها میگویند .
کرونا مقصر بود یا نبود مدیریت ؟ هرچه بود همزمان با وداع دولت دوازدهم ۵۰ درصد فعالان گردشگری و صنایع دستی نسبت به آغاز فعالیت دولت به دلیل نبود بازار کار از شغلهایشان خداحافظی کردند .
امروز نیمی از نیروی شاغل مستقیم و غیرمستقیم در این صنعت از دست رفته اند.
در دولت دوازدهم به بهانه نام‌های مختلفی که روی گردشگری گذاشته‌اند، همه دستگاه‌ها وارد این حوزه شده‌اند؛ از وزارت ورزش گرفته تا بهداشت. هر گردشگری که به ایران می‌آید قطعا برای سلامت روان خود سفر کرده، پس یعنی کار آن را باید وزارت بهداشت انجام دهد!؟ این دخالت‌ها مخل درآمد اقتصادی گردشگری و معضلی برای گردشگری به مرور زمان شد .
مقوله آموزش در دولت مونسان با تعطیلی مرکز عالی میراث فرهنگی با ۲۸ سال سابقه که منحل شد کم اهمیت جلوه کرد . مگر نه اینکه این حوزه نیاز به تربیت نیروی انسانی دارد اما این مهم محقق نشد و دانشگاه های وابسته به میراث فرهنگی در زمان ریاست وی تعطیل شد .
در خرداد ماه ۱۴۰۰ «علی‌اصغر مونسان» وزیر میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی جمهوری اسلامی ایران برای امضای موافقت نامه لغو ویزای گروهی بین ایران و روسیه و با هدف توسعه گردشگری به مسکو سفر کرد
وی سندی را در نشستی با رئیس آژانس فدرال گردشگری روسیه امضا کرد، گردشگران دو کشور از طریق شرکتهای معتبر گردشگری و با ویزای گروهی به ایران و روسیه سفر خواهند کرد. در این سفر همچنین تفاهمنامه همکاری بین موزه نیاوران ایران و موزه پوشکین روسیه به امضا رسید.
در جلسه کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس مهر ماه ۱۳۹۹ با حضور مونسان وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای بررسی عملکرد و بودجه این وزارتخانه برگزار شد.
با آنکه مونسان در این جلسه اعلام کرد، کمترین بودجه را این وزارتخانه به دلیل تازه تاسیس بودن، در اختیار دارد و بیشتر اقدامات میراث فرهنگی مشارکتی و به صورت مردمی و توسط بخش خصوصی انجام می‌شود اما تغییری در بدنه اعتباری وزارتخانه انجام نشد
در حوزه مدیران کل استانها هم در زمان تصدی گری وزارتخانه توسط مونسان اتفاقات متعددی رقم خورد که برخی مورد تایید و برخی در تیرراس انتقادات بود .
یکی از نقدها به ادامه کار مدیرکل کرمانشاه بود فروردین ۱۴۰۰ پس از ماه‌ها کشمکش بعد از اتفاقات هنجارشکنانه تکیه معاون الملک کرمانشاه که جمعی از مردم کرمانشاه به آن اعتراض داشتند سرانجام وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با ابلاغ حکمی و معرفی جبار گوهری به عنوان سرپرست این مجموعه بر مدیریت ضعیف و غیرتخصصی حاکم بر این اداره کل پایان داد.
انتقاد دیگر به مدیرکل میراث فرهنگی فارس بود، استان فارس که طی سالهای اخیر در حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، مورد نقدهایی عمدتا سازنده و اصولی و بعضا مخرب و سیاه قرار داشته و دارد، شاهد واکنش‌های مثبتی به واسطه معرفی شه‌دوست شیرازی به عنوان مدیرکل جدید این حوزه بوده است.
انتقاد دیگر به مدیریت مرتضی آبدار در اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان‌شرقی بود که اسفند ۱۳۹۸ در حالی به اتمام رسید که او با بیش از ۳۵ سال سابقه کاری بر خلاف قانون مدیریت خدمات کشوری بازنشسته نشده بود!
برند گردشگری هم میراثی بود که از مونسان برای ایران ماند . پروژه برند گردشگری ایران از ابتدای سال ۱۳۹۸کلید خورد و روند تعریف آن ،چهارده پانزده ماه طول کشید و شورای راهبری برند ملی گردشگری کشور تشکیل شد. این برند سیمرغ گردشگری بود که بارها مورد شکایت قرار گرفت و به همراه یک شعار که طرح آن را وزارت میراث فرهنگی به عنوان برند گردشگری ایران به جهان معرفی کرده بود، چندبار هم شاکی خصوصی پیدا کرد.
البته وزارت میراث فرهنگی اعلام کرده بود که برند سیمرغ گردشگری ایران را در سازمان جهانی UNWTO نیز ثبت کرده است. سازمان جهانی گردشگری هم در گزارشی که در وب‌سایت خود منتشر کرد، از به رسمیت شناختن نماد سیمرغ، به‌عنوان برند گردشگری ایران خبر داد. با این اقدامِ UWTO ایران رسماً وارد فهرست کشورهای دارای برند گردشگری شد و این نکته حائز اهمیت است .
طبق آمار شش‌هزار انواع اقامتگاه در کشور موجود است. اگرچه این ظرفیت در قیاس با ظرفیت داخل کشور و حتی در مقایسه با کشورهای همسایه و مسلمان ضعیف است و به شدت نیاز به بهبودی دارد. از کل این آمار نیز ۱۲۷۲ هتل در کشور وجود دارد که شاید به اندازه مجموع هتل‌های یکی از شهرهای ترکیه باشد و این نشان‌دهنده ظرفیت پایین اقامتگاه هتلی در ایران است.
مجموع آمارها نشان می‌دهد گردشگری با وجود روند رو به رشد، چالش عمده‌ای دارد که ناشی از سیاستگذاری و مقررات است. آخرین قانونی که در حوزه توسعه ایرانگردی و جهانگردی تصویب شده به مهر ۱۳۷۰ برمی‌گردد. در این ۳۰ سال، کسب و کارها و مدل‌های توسعه این حوزه تغییرات زیادی داشته، ولی هنوز قانون توسعه ایرانگردی و جهانگردی مربوط به زمانی است که سازمان ایرانگردی و جهانگردی زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد بود. این قانون به اصلاح نیاز دارد تا ناظر بر وضع موجود باشد و روند آینده را در این صنعت ببیند.
و کلام پایانی اینکه ، وزارتخانه میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی نیازمند یک بازنگری اصولی است و اگر تصویر ایران در دنیا اصلاح نشود، تمام تلاش‌ها در حوزه‌های دیگر تحت شعاع قرار می‌گیرد. گردشگری خود یک رسانه با اثرگذاری پایدار است؛ وقتی کسی به ایران می‌آید و در این زیست‌بوم نفس می‌کشد و با مردم زندگی می‌کند، حتی اگر مورد هجوم هزاران رسانه قرار گیرد ذهنیتش دچار تغییر نمی‌شود. ظرفیت گردشگری در پیشرانی فرهنگی شاخص است.
اگر رویکرد ایجاد تحول باشد، در نظام بودجه‌ریزی سازمان برنامه و بودجه را موظف می‌کند اصلاح بودجه‌ای داشته باشد و ناظر بر بودجه دستگاه‌های درگیر با موضوع گردشگری باشد و آنها بازخواست کند. باید در ارتباط با کشورها، برنامه‌ریزی‌های گردشگری خاص داشته باشد؛ کشوری مثل ترکیه با بسیاری از کشورها اختلاف سیاسی دارد، ولی طوری مدیریت می‌کند که در گردشگری اختلاف نداشته باشد، با ما روسیه و ایران در حوزه شام (سوریه) اختلاف دارد، ولی گردشگران ورودی از این دو کشور مدیریت شده است، اما اگر ما با کشوری چالشی داشته باشیم به سرعت به دیگر بخش‌ها تسری پیدا می‌کند.
